Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Podkarpackie. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Podkarpackie. Pokaż wszystkie posty

piątek, 22 października 2021

Spalony kościół w Grabowce

 

https://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP8UPJ

Grabówka jest niewielką podkarpacką wsią i terytorialnie wchodzi w skład gminy Dydnia, powiat Brzozów. Na temat jej historii wiemy niewiele. Właścicielem posiadłości tybularnej Grabówka około połowy wieku XIX był Tomasz Wisłocki a pod koniec XIX wieku – Władysław Hićkiewicz. Grabówka należy do parafii rzymskokatolickiej w Grabownicy Starzeńskiej. Najciekawszymi zabytkami tej wsi są niewątpliwie: drewniany kościół rzymskokatolicki oraz stara murowana cerkiew greckokatolicka.

środa, 13 października 2021

MUZEUM PRZEMYSŁU NAFTOWEGO I GAZOWNICZEGO W BÓBRCE


Kopalnia ropy naftowej w Bóbrce, obecnie Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza – otwarta w 1854 roku i nadal działająca, kopalnia ropy naftowej w Bóbrce w Gminie Chorkówka, koło Krosna. Jej założycielami byli Ignacy Łukasiewicz, Tytus Trzecieski i Karol Klobassa-Zrencki.

źródło: bobrka.pl

Muzeum znajduje się na terenie najstarszej na świecie nadal działającej kopalni ropy naftowej.


Do najcenniejszych zabytków muzealnych należą obiekty, pochodzące z czasów Ignacego Łukasiewicza:

  • Obelisk ufundowany w 1872 roku przez Ignacego Łukasiewicza.
  • kopanka Franek, wykonana ręcznie około 1860 roku do głębokości 50 m, a następnie w latach późniejszych pogłębiona za pomocą wiertnicy ręcznej do głębokości 150 m.
  • kopanka Janina; ręcznie wykopana do głębokości 132 m, a następnie pogłębiona wiertnicą ręczną do głębokości 250 m; do dziś jest eksploatowana.
  • warsztat mechaniczny z 1864 roku, o konstrukcji drewnianej, który służył do obsługi wierceń metodą udarową. Znajdują się w nim najprostsze maszyny obróbcze
  • Budynek Administracyjny kopalni tzw. Dom Łukasiewicza z 1865 roku, w którym zorganizowano ekspozycję apteczną. Prezentowane są tam również słuchowiska poświęcone historii odkrycia nafty i założenia kopalni ropy naftowej w Bóbrce. W budynku zgromadzono kolekcję lamp naftowych, fotografii oraz ekspozycję geologiczną.
  • drewniana kuźnia kopalniana z 1856 roku; we wnętrzu znajdują się dwa paleniska zbudowane z cegły, podsycane za pomocą skórzanego miecha z lat 1890-1895; wyposażona jest w stare narzędzia kowalskie;
  • zrekonstruowana wiertnica ręczna z 1862 roku, służąca do wiercenia metodą udarową płytkich otworów.

Wśród zabytków muzealnych w Bóbrce znajdują się także obiekty:

  • kotłownia z końca XIX wieku o konstrukcji drewnianej, która dostarczała pary do napędu urządzeń kopalnianych. W kotłowni znajduje się kocioł płomienicowy.
  • wiertnica typu kanadyjskiego z 1885 roku, napędzana lokomobilą parową.
  • wiertnica udarowa typu Bitków z 1923 roku.
  • urządzenia wiertnicze typu SM;
  • urządzenia wiertnicze obrotowe typu Trauzl OP-1200, N1400S;
  • pompy, sprężarki dawnej konstrukcji;
  • kieraty do grupowego pompowania odwiertów: z 1890 roku oraz z okresu międzywojennego;
  • zbiór gazomierzy domowych i przemysłowych;
  • aparatura laboratoryjna;
  • zbiór narzędzi do wierceń obrotowych.

W sieci:
  • https://bobrka.pl/

sobota, 12 czerwca 2021

Leszno - Poździacz - Cerkiew greckokatolicka Trójcy Świętej

 



Dawna drewniana kaplica greckokatolicka pw. Trójcy Świętej została zbudowana w 1857. Stoi przy polnej drodze za wsią. Została opuszczona po 1947, jednak w latach 1991-1993 została wyremontowana i rozbudowana. Od 1990 służy jako greckokatolicka cerkiew parafialna.


Kaplica ma konstrukcję dwubryłową; składają się z nawy i prezbiterium o jednakowej szerokości, które przykryte są blaszanym dachem o jednej kalenicy. Na środku kalenicy wieżyczka posiada sygnaturkę. Przed nawą znajduje się węższy i niższy przedsionek, a przed nim obszerne zadaszenie chroniące przed deszczem. Podwaliny cerkwi są osłonięte szerokim ochronnym okapem z blachy.

Leszno - Pozdziacz - cerkiew Bazylego Wielkiego




Cerkiew pw. św. Bazylego Wielkiego w Poździaczu (Lesznie) zbudowano w 1737 r. na miejscu starszej świątyni. Po wysiedleniu miejscowej ludności ukraińskiej w latach 40. XX w. stała opuszczona. W 1957 r. cerkiew została przejęta do kultu przez Kościół rzymskokatolicki, zyskała wezwanie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

Świątynia jest orientowana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, z kryłosami w nawie. Prezbiterium zamknięte trójbocznie, sklepione kolebką. Dach nad sanktuarium kalenicowy, pięciopołaciowy. Nawa na planie kwadratu nakryta sferyczną ośmiopołaciową kopułą posadowiona na tamburze z pozorną latarnią w zwieńczeniu. U podstawy tamburu daszki koszowe. Narteks pod dachem dwuspadowym. Opasanie wsparte na rysiach (sanktuarium) i słupach. Kryłosy niskie, na planie prostokąta, pod dachami pulpitowymi.


Oryginalny ikonostas został przeniesiony do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku i umieszczony w cerkwi z Grąziowej. W czasie ostatnich remontów wycięto oryginalny portal główny (z inskrypcją zawierającą datę), ściany pobito wewnątrz boazerią oraz zastąpiono blachą gontowe poszycie dachu.

Na terenie cerkiewnym uszkodzone zabytkowe kamienne nagrobki. Obok cerkwi stała drewniana, czworoboczna dzwonnica z XVIII w. z XVI-wiecznym dzwonem, która runęła w 2000 r. Obecnie stoi tam współczesna spawana, niewielka wieża.


W pobliżu dawnej cerkwi parafialnej, przy drodze wiejskiej, usytuowana jest drewniana greckokatolicka kaplica pw. Trójcy Świętej wybudowana w 1858 r. Obecnie funkcjonuje jako greckokatolicka cerkiew parafialna.

W 1977 r. zmieniano nazwy miejscowości brzmiące ukraińsko – Poździacz otrzymał nazwę Leszno. W czasie tzw. pierwszej Solidarności (1981 r.) przywrócono poprzednie nazewnictwo. Jednak kilka miesięcy później, na wniosek mieszkańców, Poździacz ponownie nazwano Lesznem.

sobota, 30 stycznia 2021

Zaklików - kościół św. Anny

 https://www.geocaching.com/geocache/GC5YKZV


Kościół w Zaklikowie zbudowany z drzewa modrzewiowego około 1580 roku. Kościół był filią parafii w Zdziechowicach. Przy kościele w 1581 r. wybudowano przytułek i założono szkołę parafialną. Gdy w latach 1585-1590 dobra zdziechowicko-zaklikowskie przejął Marcin Gniewosz, który był wyznania kalwińskiego, kościół pw. św. Anny stał się siedzibą proboszcza, ponieważ stary kościół parafialny w Zdziechowicach został zamieniony na zbór kalwiński. Po upadku gminy kalwińskiej (ok. 1594) i spaleniu się zboru był jedynym kościołem w dawnej parafii zdziechowickiej. Jednak nie został kościołem parafialnym, gdy na nowo erygowano parafię, tym razem już w samym Zaklikowie. Funkcję tę przejął bowiem murowany kościół pw. św. Trójcy, ufundowany przez Annę, wdowę po Marcinie Gniewoszu.




Budynek kościoła był wielokrotnie remontowany, m.in. w XIX wieku dobudowano kruchtę i zakrystię. Ostatni generalny remont maił miejsce w latach 2010-2011. Obecnie pełni funkcję kaplicy cmentarnej jako, że jest jest położony na lokalnym cmentarzu. Na zewnętrznych ścianach zawieszane są tabliczki pogrzebowe zmarłych parafian – jest to zwyczaj sięgający czasów powstania styczniowego.

niedziela, 12 stycznia 2020

Jodłowa


Kościół drewniany, barokowy, wzniesiony w konstrukcji zrębowej, szalowany, kryty blachą. Trójnawowy z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od południa zakrystia. Nad kościołem dach dwuspadowy o obniżonej kalenicy nad nowszą częścią korpusu, z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. Prezbiterium i nawa główna nakryte sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi, nawy boczne nakryte stropami płaskimi. Wnętrze korpusu nawowego rozczłonkowane jest arkadami zamkniętymi półkoliście, wspartymi na ośmiobocznych słupach. W wejściach do zakrystii i korpusu od południa obramienia profilowane z XVII w. Polichromia wnętrza figuralna i ornamentalna z 1932 r. malowana przez Józefa E. Dutkiewicza.


Ołtarz główny późnobarokowy z rzeźbami śś. Stanisława, Piotra i Pawła oraz krucyfiksem w polu środkowym. Dwa ołtarze boczne klasycystyczne z XIX w. przy tęczy. W lewym ołtarzu rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XIX/XX w. i obraz św. Rodziny z XX w. malowany przez ks. Ignacego Ziębę i Matka Boska Bolesna malowana w 1943 r. przez Kazimierę Proszowską. W prawym ołtarzu trzy obrazy Serca Pana Jezusa, pierwszy z XIX w., drugi malowany przez Kazimierę Proszowską w 1943 r. i trzeci namalowany w 1965 r. przez Włodzimierza Kunza. Dwa ołtarze w nawach bocznych, barokowe z XVIII w. W lewym ołtarzu obrazy św. Wojciecha z XVIII w. w polu głównym i św. Sebastiana w zwieńczeniu. W prawym w zwieńczeniu obraz św. Zofii z XVIII w. Ambona rokokowa z 2. poł. XVIII w. w kształcie łodzi Piotrowej. Chrzcielnica kamienna, renesansowa z początku XVII w. Trzy konfesjonały rzeźbione w charakterze ludowej sztuki podhalańskiej wykonane w latach 1954-1955 przez Stanisława Proszowskiego. Chór muzyczny neobarokowy z rzeźbionym orłem polskim z początku początku XX w. Na chórze organy z 1908 r., na prospekcie również rzeźba orła polskiego. Obrazy: 1. NMP z Dzieciątkiem na półksiężycu, w ramie rzeźbionej z XVIII-XIX w.; 2. Grób Chrystusa z przełomu XIX/XX w., malowany przez Pawła Popiela; 3. Bitwa pod Grunwaldem, malowany przez Józefa E. Dutkiewicza około 1932 r

Sławęcin


drewniany kościół parafialny pw. św. Katarzyny w Sławęcinie z 1779 roku, poświęcony 25 XI 1779.

Kościół parafialny w Sławęcinie wraz z wyposażeniem i otoczeniem stanowi cenny zespół zabytkowy – jeden z najcenniejszych w powiecie jasielskim.

Jest to budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, bezwieżowa i jednonawowa, wzniesiona na planie prostokąta z węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium i zakrystią od strony północnej. Ściany zewnętrzne oszalowane, dach dwuspadowy, jednokalenicowy z wieżyczką na sygnaturkę, pierwotnie kryty gontem, obecnie obity blachą.

Wnętrze kościoła pokrywa polichromia wykonana w 1890 przez malarza Wiśniowieckiego. Na stropie ukazane są  dwie wielofigurowe sceny. Ściany podzielone malowanymi pilastrami o kompozytowych kapitelach wypełniają postacie świętych, w prezbiterium czterej ewangeliści, w nawie po stronie południowej św. Katarzyna, patronka kościoła.

Wyposażenie wnętrza, w większości współczesne kościołowi, prezentuje formy charakterystyczne dla późnego baroku i rokoka oraz dziewiętnastowieczne, wypracowane w lokalnych małopolskich warsztatach. Dzwonnica pochodzi z wcześniejszego kościoła, wybudowana została w XVII wieku.

W Sławęcinie czczony jest cenny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Przedstawia Matkę Boską ujętą w półpostaci z Dzieciątkiem na lewym ramieniu, na srebrzonym złociście lazerowatym, gładkim tle. Istnieją przypuszczenia, że ufundowali go Kunowscy z Kunowej w XV wieku. Obraz ten zaliczany jest do najcenniejszych zabytków w swojej klasie.

Święcany - Kościół parafialny pw. św. Anny

Kościół wzniesiony jest w konstrukcji zrębowej z wieżą o konstrukcji słupowo-ramowej, na zewnątrz oszalowany. Złożony jest z prezbiterium zamkniętego trójbocznie oraz szerszej nawy. Do prezbiterium od północy przylega zakrystia. Do nawy dostawione zostały: od północy czworoboczna kaplica, od południa przedsionek i od zachodu wieża o ścianach pochyłych, z niską izbicą nakrytą dachem namiotowym, przechodzącym w ostrosłupowy hełm. Nawa i prezbiterium nakryte są wysokim dachem dwuspadowym, krytym blachą, o wspólnej kalenicy z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią. Kościół ten był wielokrotnie przebudowywany: w XVII wieku otoczono go sobotami i wzniesiono wolno stojącą dzwonnicę, która w III ćw. XVIII wieku została dostawiona do nawy. 



Kolejna rozbudowa kościoła nastąpiła w II poł. XIX wieku- poszerzono wtedy m.in. wieżę o boczne aneksy i dobudowano do nawy kaplicę św. Jana Nepomucena. Wnętrze nakryte jest stropem płaskim, w nawie z zaskrzynieniami, wspartymi na słupach. Strop nawy zdobi renesansowa polichromia figuralno-ornamentalna z II poł. XVI wieku, na stropie w prezbiterium widoczna dekoracja kasetonowa namalowana przez Jana Tabińskiego w 1871 roku. Prezbiterium oddzielone jest od nawy belkami: stropową i tęczową, na tej ostatniej umieszczona jest późnogotycka Grupa Pasyjna z XVI wieku, wykonana przez twórcę określanego jako Mistrz Pasji Przydonickiej a ufundowana przez Feliksa Milnera, rajcę bieckiego. Z prezbiterium do zakrystii prowadzi późnogotycki portal zamknięty łukiem w tzw. ośli grzbiet. Warto też zwrócić uwagę na wyposażenie wnętrza kościoła. W barokowym ołtarzu głównym z przełomu XVII/XVIII wieku umieszczony jest późnogotycki obraz św. Anny z XVI wieku. Z kolei w ołtarzach bocznych, również barokowych znajdują się rzeźby: Matki Boskiej z Dzieciątkiem z końca XIV wieku. oraz św. Wojciecha, prawdopodobnie z II ćw. XV wieku. Wnętrze dekorowane jest późnorenesansową polichromią figuralno-ornamentalną z II poł. XVI wieku (odkrytą w latach 1993-1994).

środa, 8 stycznia 2020

Poręby Dymarskie


Kościół św. Stanisława i Wojciecha w Porębach Dymarskich został wzniesiony w Cmolasie w latach 1656-60. Do Poręb został przeniesiony w 1979 r. Przed 1735 r. do kościoła dobudowano wieżę. Później świątynia była wielokrotnie odnawiana.

Jednak po wzniesieniu w Cmolasie nowego kościoła, stary został opuszczony i zaczął niszczeć. Dopiero w Porębach odzyskał dawną świetność. Kościół o konstrukcji zrębowej, z więżą-dzwonnicą konstrukcji słupowej. Prezbiterium powstało na planie prostokąta, od północy przylega do niego zakrystia. Nawa również na planie prostokąta, nieco szersza od prezbiterium.


Czworoboczna wieża podzielona jest na trzy kondygnacje gzymsami z daszkami okapowymi pobitymi gontem. Wewnątrz znajduje się późnorenesansowa polichromia (1669 r.) m.in. ze scenami Zwiastowania, Nawiedzenia św. Elżbiety, Bożego Narodzenia, Pokłonu Trzech Króli i Chrztu Chrystusa.
Ołtarz główny (XVII-XVIII w.), drewniana chrzcielnica (XVII w.), drewniana tablica upamiętniająca konsekrację kościoła (1674 r).



niedziela, 29 grudnia 2019

Liskowate - cerkiew w ruinie

https://www.geocaching.com/geocache/GC7XRN9

W Górach Sanocko-Turczańskich w miejscowości Liskowate położona jest cerkiew zbudowana w stylu bojkowskim w 1832 roku, choć historycy sugerują jej wcześniejsze powstanie ze względu na styl XVII - wieczny budowli. Wzmianki o pierwszej cerkwi sięgają 1564 roku. Została znacznie przebudowana podczas remontu w 1929 roku, m.in. powiększono okna w prezbiterium. Jest to cerkiew zbudowana w stylu archaicznym ruskim, o surowych, gotyckich formach wyciosanych w drewnie, podobna do budowli z Równi, Grąziowej (skansen w Sanoku) i Smolnika.

Cerkiew usytuowana jest w pd. części wsi, na wzniesieniu, ok. 200 m od drogi Ustrzyki Dolne-Przemyśl, po jej stronie płn. Na płn. od cerkwi rozciąga się cmentarz. Teren cerkiewny wraz z cmentarzem ogrodzony jest drewnianym parkanem. W pd.-zach. części ogrodzenia murowana bramka-dzwonnica. W sąsiedztwie cerkwi relikty starodrzewia.



Cerkiew posadowiona na kamiennej podmurówce, drewniana, konstrukcji zrębowej, węgłowana na obłap z ostatkami, które w górnej części mocno wysunięte, podtrzymują płatwie wydatnego daszku okapowego (opasania), obiegającego świątynię z trzech stron (pierwotnie wokół – o czym świadczą zachowane, wysunięte belki zrębu i jedna belka poprzeczna). Powyżej opasania pokrycie gontem, poniżej pozostawiony zrąb. Trójdzielna, o poszczególnych członach na rzucie zbliżonym do kwadratu. Po obu stronach sanktuarium dwie prostokątne zakrystie nie wyodrębnione w bryle. 

Ma charakter trójdzielny, jest pokryta dwoma dachami namiotowymi (nad babińcem i prezbiterium) i jednym dwuspadowym (nad prezbiterium). Nawa ma tę samą szerokość co sanktuarium z dwoma zakrystiami umieszczonymi po jego obu stronach, natomiast babiniec jest węższy, dwukondygnacyjny, a nad nim znajduje się pomieszczenie, w którym dawniej znajdowała się kaplica z ikonostasem pod wezwaniem Świętego Dymitra. Takie rozwiązanie architektoniczne świadczy o unikatowym charakterze cerkwi, gdyż bardzo rzadko budowano kaplice nad babińcem. Kiedyś do tej kaplicy wchodziło się po zewnętrznej galeryjce. Babiniec posiada obszerny przedsionek. Na zewnątrz ściany w dużej części są pobite gontem, podobnie jak dachy. Wokół budynku na belkach zrębu biegnie daszek okapowy kryty gontem. Do świątyni prowadzą drzwi z okuciami i z zamkiem z XIX wieku.

Okna w nawie zamknięte półkoliście, w babińcu dwa okna prostokątne, w zakrystiach kwadratowe. W elewacji zach. dwa prostokątne otwory wejściowe w górnej i dolnej kondygnacji. W elewacji pd. prostokątny otwór wejściowy z datą i nazwiskiem (zapewne cieśli) w nadprożu.

Sanktuarium nakryte wysokim dachem dwuspadowym z załomem, przechodzącym u dołu płynnie w opasanie wspólne dla całego budynku. Od wschodu ściana szczytowa, stanowiąca efekt modernizacji z 1976 r. Nawa i babiniec nakryte dachami namiotowymi jednozałomowymi. 

Wewnątrz nad nawą sklepienie zwierciadlane, wzmocnione dwoma krzyżującymi się tragarzami. Na jednym z tragarzy data budowy i nazwiska majstrów. W sanktuarium strop z fasetą, w zakrystiach i babińcu stropy belkowe. Chór muzyczny nadwieszony o prostym parapecie. Ściany pozbawione polichromii.

Na teren cerkiewny zaprasza otynkowana parawanowa dzwonnica z cegły i kamienia z XIX wiek. W dolnej części znajduje się zamurowana półkoliście zamknięta arkada, w górnej  części są trzy arkady na dzwony. Przykrywa ją dwuspadowy daszek gontowy zwieńczony trzema wieżyczkami sygnaturowymi.

Liskowate w latach 1944–1951 należało do Związku Radzieckiego. Wróciło do Polski w ramach Umowy o zmianie granic z 15 lutego 1951 roku. Cerkiew została zagospodarowana przez greckich komunistów-emigrantów, którzy wykorzystywali ją jako magazyn nawozów. Wtedy uległo zniszczeniu całe wyposażenie świątyni. Częściowa konserwacja obiektu została przeprowadzona w latach 60-tych XX wieku a w roku 1973 oddano go w użytkowanie parafii rzymskokatolickiej i była kościołem filialnym parafii Krościenko do czasu wybudowania nowego, murowanego kościoła parafialnego. Obecnie obiekt jest nieużytkowany i niestety popada w ruinę.

wtorek, 24 grudnia 2019

Krościenko - cerkiew

W Muzeum-Zamku w Łańcucie w Dziale Sztuki Cerkiewnej znajdują się skromne fragmenty ikonostasu z XVII i XIX wieku oraz kamienna chrzcielnica z tejże cerkwi. Aktualny wystrój wnętrza jest całkowicie współczesny.

więcej zdjęć https://photos.app.goo.gl/a1U2n8dtw412eJWQ6

Budowla jest orientowana (prezbiterium ku wschodowi), konstrukcji zrębowej, trójdzielna, oszalowana. Dachy kalenicowe, nad nawą kopuła na ośmiobocznym tamburze pokryta jak i pozostała część gontem. Nad prezbiterium oraz babińcem wieżyczki z cebulastymi hełmami. Sklepienie wewnątrz cerkwi belkowane spięte dwoma krzyżującymi się tragarzami.

Przed wejściem, od zachodniej strony, na kamiennej podmurówce znajduje się drewniana, XIX- wieczna dzwonnica o konstrukcji słupowej pokryta gontowym namiotowym daszkiem.

Cerkiew zyskała dużo po wycięciu wianka starych drzew okalających budowlę, dzięki czemu jest lepiej widoczna.

Powyżej przycerkiewny cmentarz m.in. z nagrobkami greckich emigrantów mieszkających niegdyś w Krościenku. Na uwagę zasługuje nagrobek jednego z proboszczów w kształcie trumny położony tuż obok cerkwi.

poniedziałek, 23 grudnia 2019

Ustianowa Górna


Cerkiew usytuowana wśród zabudowy mieszkalnej w pd.- wsch. części wsi, w odległości ok. 200 m. od drogi Sanok-Ustrzyki Dolne, po jej prawej stronie. Teren cerkiewny na planie nieregularnym, ogrodzony drewnianym płotem na murowanych słupkach. Wejście od strony ul. Wiejskiej (od pn.). W części pn.-zach. (po prawej stronie od wejścia) murowana kaplica neogotycka, przy wejściu, po lewej stronie nowa dzwonnica drewniana, w narożniku pn.- wsch. ołtarz polowy. Cerkiew orientowana, położona w centralnej części placu, otoczona szerokim wieńcem starodrzewia. Przy zakrystii kamienny nagrobek.

Górzanka


Dawna cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy w Górzance znajduje się na niewielkim wzgórzu, w otoczeniu starych dębów, przy drodze prowadzącej z Wołkowyji do Baligrodu. Poniżej cerkwi współczesna kapliczka rzymskokatolicka.

Pierwsza wzmianka o cerkwi w tej miejscowości pochodzi z roku 1599 i wspomina drewnianą cerkiew stojącą wówczas  na wzgórzu zwanym Bylite. Cerkiew spłonęła a kolejną wzniesiono w roku 1718 już na nowym miejscu. W roku 1835 rozpoczęto obok niej budowę kolejnej- stojącej do dziś drewnianej cerkwi. Konsekracja odbyła się 10 września 1838 roku. Fundatorem cerkwi był ówczesny właściciel Górzanki- Feliks Giebułtowski (wg innych źródeł był to Piotr Glajzer).

Świątynia została odnowiona w roku 1912. Prace malarskie (polichromia figuralna) wykonał wówczas  Włodzimierz Pawlikowski. Od roku 1948 jest użytkowana jako kościół rzymskokatolicki- najpierw filialny a od 1969 jako kościół parafialny pw. Wniebowstąpienia Pana Jezusa.

Równia

Równia 

Cerkiew orientowana, umiejscowiona na wzniesieniu, w zakolu potoku Równia. Przy cerkwi cmentarz, na którym kilka zachowanych nagrobków. 
Cerkiew drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, trójkopułowa, z opasaniem opartym na uskokowych rysiach. Ponad babińcem empora konstrukcji słupowej. Sanktuarium, nawa i babiniec kwadratowe w planie. Nawa najobszerniejsza. Na zrębie ścian nawy i babińca tambury (nad nawą ośmioboczny, nad sanktuarium czworoboczny). Dachy nad każdą z przestrzeni w formie kopuł o sferycznym profilu, z okapem ( nad nawą ośmiopołaciowy, nad sanktuarium i babińcem czteropołaciowe). Masyw nawowy najwyższy. U podstawy tamburów dachy koszowe, powyżej zwielokrotnione okapowe. Ściany powyżej opasania i wszystkie połacie dachowe opierzone gontem. Ponad nawą zrębowe sklepienie ośmiopolowe, w sanktuarium zwierciadlane. Portal w zachodniej elewacji i otwory okienne ościeżowe.
Świątynia w Równi należy do nielicznych zachowanych, na terenie południowo-wschodniej Polski, trójdzielnych cerkwi kopułowych.
Równia - wnętrze

Brzegi (Berehy) Dolne

Cerkiew Michała Archanioła w Brzegach Dolnych (obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Matki Bożej Różańcowej) — drewniana greckokatolicka cerkiew, wzniesiona we wsi Brzegi Dolne w miejscu wcześniejszej cerkwi, wzmiankowanej już w roku 1615


Kilka zdjec tutaj: https://photos.app.goo.gl/e8TgqCqZJutShWqF8

niedziela, 22 grudnia 2019

Wooden churches of Southern Poland

The wooden churches of southern Little Poland represent outstanding examples of the different aspects of medieval church-building traditions in Roman Catholic culture. Built using the horizontal log technique, common in eastern and northern Europe since the Middle Ages, these churches were sponsored by noble families and became status symbols. They offered an alternative to the stone structures erected in urban centres. As the oldest one is regarded the church in Haczów (build in 1388)


The Wooden Churches of Southern Małopolska constitute a serial inscription of the six best preserved and oldest wooden Gothic churches that are characteristic of this region. They are located in the towns and villages of Blizne, Binarowa, Dębno Podhalańskie, Haczów, Lipnica Murowana, and Sękowa, which lie within the historic region of Małopolska in southern and south-eastern Poland, encompassing the Carpathian foothills of the northern part of the Western Carpathians. The churches represent a unique example of the tradition of medieval timber-built churches in Roman Catholic culture. They were built using the horizontal log technique, which was commonplace in Northern and Eastern Europe during the Middle Ages. The range of idiosyncratic structural solutions employed in their construction, however, rendered them unique.

The church in Blizne  (2011)
The functional spatial layout of these buildings arose from liturgical requirements adopted from the West. The churches have an extensive spatial structure, which initially consisted of two elements: a rectangular nave; and a narrower chancel to the east, usually terminating in a three-sided apse. Later, chambered towers of post-and-beam construction were added at the west end (the church in Lipnica Murowana being an exception) and the main body of the churches was circumscribed by arcades known as soboty. Thanks to the use of high-quality structural joinery solutions, such as the system of roof trusses binding the log structures of the nave and chancel, they took on a characteristic architectural form featuring tall shingled roofs covering both the nave and the chancel and thus reinforcing the entire building. These churches also feature unique, high-quality joinery details, highlighting their Gothic character.

The churches boast particularly valuable décors and fittings that exhibit diverse techniques and styles of workmanship, rich iconography, and outstanding artistic quality. They also provide an illustration of the stylistic changes in the decoration of ecclesiastical interiors, starting from the Gothic period. All elements of the rich interior décors are harmoniously interrelated and complement one another perfectly in terms of their content, function, and style.

The churches constitute an example of dominant landmarks within rural settings, which determine their unique present-day landscape qualities – most of them are situated in picturesque mountain valleys. These buildings, which were founded by noble families as symbols of their prestige, all serve their original purpose as venues for traditional celebrations and religious ceremonies; in some of them, religious images renowned for securing divine favour are still revered.

The total area of the serial inscription amounts to 8.26 ha and the total area of the buffer zones amounts to 242 ha.








Wooden Tserkvas of the Carpathian Region - in English

Situated in the eastern fringe of Central Europe, the transnational property numbers a selection of sixteen tserkvas (churches). They were built of horizontal wooden logs between the 16th and 19th centuries by communities of Orthodox and Greek Catholic faiths. The tserkvas bear testimony to a distinct building tradition rooted in Orthodox ecclesiastic design interwoven with elements of local tradition, and symbolic references to their communities’ cosmogony. The tserkvas are built on a tri-partite plan surmounted by open quadrilateral or octagonal domes and cupolas. Integral to tserkvas are iconostasis screens, interior polychrome decorations, and other historic furnishings. Imthe harbourant elements of some tserkvas include wooden bell towers, churchyards, gatehouses and graveyards. 


Located at the eastern fringes of Central Europe within the Polish and Ukrainian Carpathian mountain range, the sixteen wooden tserkvas (churches) are outstanding examples of the once widespread Orthodox ecclesiastical timber-building tradition in the Slavic countries that survives to this day. The architectural forms of the tserkvas with tri-partite plans, pyramidal domes, cupolas and bell towers conform to the requirements of Eastern liturgy while reflecting the cultural traditions of the local communities that developed separately due to the mountainous terrain. They include Hutsul types in the Ukrainian south-eastern The Carpathians at Nyzhniy Verbizh and Yasynia; Halych types in the northern The Carpathians either side of the Polish/Ukrainian border at Rohatyn, Drohobych, Zhovkva, Potelych, Radruż and Chotyniec; Boyko types either side of the Polish/Ukrainian border near the border with Slovakia at Smolnik, Uzhok and Matkiv, and western Lemko types in the Polish west The Carpathians at Powroźnik, Brunary Wyźne, Owczary, Kwiatoń and Turzańsk. Built using the horizontal log technique with complex corner jointing, and exhibiting exceptional carpentry skills and structural solutions, the tserkvas were raised on wooden sills placed on stone foundations, with wooden shingles covering roofs and walls. The tserkvas with their associated graveyards and sometimes free-standing bell towers are bounded by perimeter walls or fences and gates, surrounded by trees.

 All nominated properties in Poland are protected at the highest level by inclusion in the National Heritage Register under the Act on Preservation and Protection of Historic Monuments (2003). In Ukraine all nominated properties are protected at the highest level by inclusion on the State Register of Immovable Historical Monuments under the State Law on Protection of Cultural Heritage (2000). The properties and buffer zones will be recognised and protected in relevant district and local land use/development plans. 


 Management of the serial property will be coordinated by a Steering Committee acting on behalf of the Ministers for Culture of both countries, which will work with the administrators of the tserkvas to ensure their conservation and initiate training courses. Experts in various fields will be invited to meetings of the Steering Committee, which is also obliged to invite the owners and curators of properties, as well as ecclesiastical and secular authorities to participate in the ongoing cooperation, together with regional and local self-government authorities and restoration services. The Steering Committee will oversee municipal land use/development plans in cooperation with local authorities. In place of individual management plans, the Steering Committee will also oversee all matters relevant to the continuing maintenance of the properties’ cultural value; maintenance of their physical condition and elimination of potential threats, including restrictions of development in land use plans within the immediate vicinity of the properties and their buffer zones. These restrictions are essential in some cases and the State Parties committed to establish adequate protection mechanisms in all concern land-use and development plans. Optimisation of tourist accessibility involving construction of tourist facilities and car parking has to be carefully planned to not compromise the integrity of the property components the imthe harbourant views to and from thereof, and risk prevention involving protection against fire and floods needs to be strong at all times to prevent impacts from potential disasters.

On Polish site of border:

This Ukrainian Greek Catholic Church, probably founded in 1617, is one of the few still active Greek Catholic churches in Poland that survived both WWII and the dethe harbourations afterwards. The church has been renovated a number of times, a.o. in 1733 and 1858, and was closed from 1925 until 1947. It then became a Roman Catholic church until somewhere in the 1980s, when it was abandoned. After the fall of Poland's communist regime it became a Ukrainian Greek Catholic church again. It was extensively restored between 1991 and 1994, mostly (paid for by) local parishers.
Gilded royal doors carved to represent the tree of life (old wooden church in Chotyniec, Poland).
The building is of a distinguishing originality because of its harmonious, solid appearance. Inside, a complete iconostasis can be seen, and a Baroque painting of the last judgment from 1735.

It is believed that church in Smolnik is one of the most beautiful wooden churches in this part of Europe
(currently a Roman Catholic Parish Church) was built in 1600 and is therefore the oldest Orthodox Church in the Polish The Carpathians. It was repeatedly repaired, and in 1813-14, after a flood, it was moved to its current location. The interior layout is tripartite with square rooms. The walls of the sacristy are covered by precious figurative polychrome from 1607. The rich church fittings include an iconostasis from 1743-44, currently partially dismantled, an C18th baroque side altar with a painting of Christ at the Column, and many valuable icons including The Last Judgment from 1623.
   

was built in 1653. The church was renovated repeatedly, and underwent a complete overhaul in the 1980s. At that time they restored the shingles on the walls and tented roofs, and the conservation work as a whole was awarded the Europe Nostra international prize. The interior is covered by polychrome decoration from 1938. The complete church fittings consist of: an C18th baroque iconostasis with a rare icon of Christ in the Tomb, two baroque side altars – the north one with an icon of Madonna with Child (C19th), and the south one with an icon of St. Nicholas (C18th).

The Greek Catholic Parish Church of St. Paraskevi in Kwiatoń (currently a Roman Catholic Auxiliary Church) arose in the second half of the C17th. The church is a classic example of Lemko church architecture, and on account of its prothe harbourions is considered one of the most beautiful Orthodox churches in Poland. It was erected using log construction with shingled walls and roofs. The interior décor contains polychrome work with figurative and ornamental motifs dating from 1811. It has retained its fittings intact: an iconostasis (screen with icons) by M. Bogdański from 1904, and in the chancel a C19th main altar as well as two side altars with icons of Madonna with Child and the Deposition.

(currently the Roman Catholic Parish Church of the Assumption of the BVM) dates from 1797. The building, despite later alterations, has retained the most imthe harbourant features of a West Lemko church. The interior is capped by a flat ceiling with cornices. The polychrome decoration, which has rococo-classical architectonic and floral motifs, was carried out by Antoni and Józef Bogdański in 1898. Fragments of older baroque polychrome work from the end of the C18th are visible in the nave. The C18th baroque iconostasis was repainted during repair work in 1831.

 The eight other tzerkvas are behind the Ukrainian border. 

  • The Holy Spirit Church in suburb of Potelych
Wooden Church of the Holy Spirit  was built in suburb of Potelych, Ukraine in 1502 on the place of a church that burned down by tatars. It is the oldest wooden church in Lviv Oblast. Church was visited by Bohdan Khmelnytsky

  • Wooden orthodox church of saint Demetrius in Matków
  • Holy Trinity Church, Zhovkva
  • Wooden Holy Trinity Church was built in suburb of Zhovkva, Ukraine in 1720 on the place of a church that burned down in 1717. The structure consisits of three wooden naves and a brick sacristy.

There is an iconostasis consisting of about 50 icons painted by the masters of Zhovkva Painting and Carving School of Ivan Rutkovych in the beginning of 18th century. The iconostasis is made from linden wood carved by Ignatiy Stobenskyj. In 1978-79 iconostasis was restored. Now the church belongs to the UGCC.
  • St. George's Church, Drohobych

St. George's Church in Drohobych is one of the oldest and best preserved timber churches of Galicia. The church, dating from ca. 1500, consists of three parts. The central block is square in plan and comprises the nave. Two other blocks contain the double apse and the narthex. Between 1678 and 1711, the church was renovated: the interior was frescoed, the octagonal structures built up, and a new belfry appeared.

  • The Holy Spirit Church, Rohatyn
  •  The Theotokos church, Wierbiaz Nizny
  •  The wooden orthodox church, Jasina
  • Orthodox church of the Archangel Michael in Użok

Czerteż - cerkiew

Zespół cerkiewny w Czerteżu 
*****
Oddział MBL w Sanoku

Klucze znajdują się u pana Jana Hałajcio, Zabłotce 61, tel: 013-46-320-15



Jedną z najcenniejszych i najpiękniejszych cerkwi w województwie podkarpackim, ale także w Polsce, jest niewątpliwie świątynia w Czerteżu. Znajduje się ona na niewielkim wzgórzu, w otoczeniu starych drzew (dębów i lip), po wschodniej stronie drogi wiodącej z Sanoka do Rzeszowa. Dotarcie do niej z centrum Sanoka nie jest trudne, gdyż od ostatniego przystanku komunikacji miejskiej linii nr 5 jest to zaledwie 10 minut marszu.

sobota, 21 grudnia 2019

Łodyna - cerkiew

Cerkiew orientowana, usytuowana w pobliżu drogi Ustrzyki Górne – Wańkowa, ogrodzona drewnianym płotem. Od zachodu murowana dzwonnica parawanowa. 

Więcej zdjęć: https://photos.app.goo.gl/zZx5Zm5ADSAeSDtP9

Cerkiew drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, z sanktuarium zamkniętym ścianą prostą i zakrystią od północy. Od zachodu przybudowana wieża konstrukcji mieszanej, dwukondygnacyjna. Obecnie istniejącą cerkiew w Łodynie wybudowano w 1862 roku, lub co bardziej prawdopodobne wyremontowano ją w tym czasie. 

W 1911 roku cerkiew ponownie remontowano, wznosząc wówczas  obok niej także murowaną, parawanową dzwonnicę. Cerkiew była filialną parafii w Brzegach Dolnych, należącej do dekanatu zatwarnickiego; po I wojnie w strukturze dekanatu lutowiskiego. W Muzeum Zamku w Łańcucie znajduje się XVI- wieczna ikona Świętego Mikołaja, pochodząca z cerkwi w Łodynie.

Świątkowa Mała

 Cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła w Świątkowej Małej (pow. jasielski) wzniesiona została w 1762 r. Zajęła miejsce kaplicy z XII w.


Obecnie jest kościołem rzymskokatolickim o architekturze typowej dla zachodniej Łemkowszczyzny.

Na przełomie XIX i XX wieku do świątyni dobudowano wieżę i wykonano remont.

Orientowana, czterodzielna cerkiew wybudowana została na podmurówce z kamienia łamanego. Konstrukcja zrębowa na jaskółczy ogon, oszalowana deskami w pionie, z gontowym fartuchem.

Wieża konstrukcji słupowej o ścianach zbieżnych. Sanktuarium i babiniec są węższe od nawy.

Cenne wyposażenie to m.in. ikonostas (1670 r.) i ikony (XVII-XIX w.).