Leszno - Poździacz - Cerkiew greckokatolicka Trójcy Świętej

 

Dawna drewniana kaplica greckokatolicka pw. Trójcy Świętej została zbudowana w 1857. Stoi przy polnej drodze za wsią. Została opuszczona po 1947, jednak w latach 1991-1993 została wyremontowana i rozbudowana. Od 1990 służy jako greckokatolicka cerkiew parafialna.

Kaplica ma konstrukcję dwubryłową; składają się z nawy i prezbiterium o jednakowej szerokości, które przykryte są blaszanym dachem o jednej kalenicy. Na środku kalenicy wieżyczka posiada sygnaturkę. Przed nawą znajduje się węższy i niższy przedsionek, a przed nim obszerne zadaszenie chroniące przed deszczem. Podwaliny cerkwi są osłonięte szerokim ochronnym okapem z blachy.

Leszno - Pozdziacz - cerkiew Bazylego Wielkiego

Cerkiew pw. św. Bazylego Wielkiego w Poździaczu (Lesznie) zbudowano w 1737 r. na miejscu starszej świątyni. Po wysiedleniu miejscowej ludności ukraińskiej w latach 40. XX w. stała opuszczona. W 1957 r. cerkiew została przejęta do kultu przez Kościół rzymskokatolicki, zyskała wezwanie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

Świątynia jest orientowana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, z kryłosami w nawie. Prezbiterium zamknięte trójbocznie, sklepione kolebką. Dach nad sanktuarium kalenicowy, pięciopołaciowy. Nawa na planie kwadratu nakryta sferyczną ośmiopołaciową kopułą posadowiona na tamburze z pozorną latarnią w zwieńczeniu. U podstawy tamburu daszki koszowe. Narteks pod dachem dwuspadowym. Opasanie wsparte na rysiach (sanktuarium) i słupach. Kryłosy niskie, na planie prostokąta, pod dachami pulpitowymi.

Oryginalny ikonostas został przeniesiony do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku i umieszczony w cerkwi z Grąziowej. W czasie ostatnich remontów wycięto oryginalny portal główny (z inskrypcją zawierającą datę), ściany pobito wewnątrz boazerią oraz zastąpiono blachą gontowe poszycie dachu.

Na terenie cerkiewnym uszkodzone zabytkowe kamienne nagrobki. Obok cerkwi stała drewniana, czworoboczna dzwonnica z XVIII w. z XVI-wiecznym dzwonem, która runęła w 2000 r. Obecnie stoi tam współczesna spawana, niewielka wieża.

W pobliżu dawnej cerkwi parafialnej, przy drodze wiejskiej, usytuowana jest drewniana greckokatolicka kaplica pw. Trójcy Świętej wybudowana w 1858 r. Obecnie funkcjonuje jako greckokatolicka cerkiew parafialna.

W 1977 r. zmieniano nazwy miejscowości brzmiące ukraińsko – Poździacz otrzymał nazwę Leszno. W czasie tzw. pierwszej Solidarności (1981 r.) przywrócono poprzednie nazewnictwo. Jednak kilka miesięcy później, na wniosek mieszkańców, Poździacz ponownie nazwano Lesznem.

Medyka

 

Drewniany kościół parafialny p.w. ŚŚ. Piotra i Pawła, 1607 – 1608, rozbudowany w 1850r., remont w latach 1900 i 1955. Dzwonnica drewniana 1607 – 1608 r.

Tylicz - cerkiew

GPS: N 49.395300, E 21.027966

Cerkiew parafialna greckokatolicka św. św. Kosmy i Damiana w Tyliczu (obecnie kościół cmentarny rzymskokatolicki) została zbudowana w 1743 r. Trójdzielna, zachodniołemkowska cerkiew o konstrukcji zrębowej ma ściany oszalowane i wzmocnione lisicami. Do nawy przy ikonostasie przylegają dwa charakterystyczne dla wschodniej architektury cerkiewnej pomieszczenia dla śpiewaków, tzw. kriłosy, które nigdzie indziej na Łemkowszczyźnie nie występują. Obecnie pełnią one funkcje kaplic bocznych. Polichromia figuralno-ornamentalna z 1938 r. nawiązuje tematycznie do obchodów jubileuszu 950-lecia Chrztu Rusi. Ikonostas późnobarokowy z XVIII w. jest zdekompletowany.

drewniana.malopolska.pl/

Leluchow - cerkiew

GPS: N 49.300066, E 20.937033

Cerkiew parafialna greckokatolicka św. Dymitra w Leluchowie (obecnie kościół rektoralny rzymskokatolicki) powstała w 1861 r. Cerkiew łemkowska zbudowana została w konstrukcji zrębowej, a ściany pokryto gontem. Znajdująca się wewnątrz polichromia ornamentalna na stropach i ścianach pochodzi z pocz. XX w. Wyposażenie cerkwi stanowią: ikonostas (ściana z ikonami) rokokowo - klasycystyczny z 1895 r. autorstwa A. i M. Bogdańskich (niektóre ikony wykonał w 1873 r. V. Zomph), ołtarz główny z baldachimem z XIX w. oraz dwa ołtarze boczne. Przy cerkwi stoi nieduża dzwonnica z drewnianym zwieńczeniem.

drewniana.malopolska.pl

Sromowce Nizne - Kościół św. Katarzyny

https://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP6D24

Pierwsza wzmianka o kościole parafialnym w Sromowcach Niżnych pochodzi z 1350 r. Drewniany kościółek wystawiono w r. 1513 i następnie przebudowano w XVII w. po powodziach w 1534 - 1608. Pierwotny jego wygląd stanowił jeden z najwcześniejszych przykładów układu jednoprzestrzennego, który założony jest na rzucie trójbocznym zamkniętym prostokąta. Wieżę kościoła wzniesiono XVII w., a około 1894r. dobudowana została zakrystia i składziki. Kolejne przeróbki polegające na wydłużeniu kościoła miały miejsce w 1910 i 1924 r.

Kościół od strony północnej połączony jest z przybudówką, która dzieli się na 3 części. W jednej znajduje się zakrystia, w drugiej składzik a część trzecia jest częścią otwartą do wewnątrz co powiększa przestrzeń kościoła. Wieża kościelna ma kształt iglicy. Ściany i wieża są szalowane deskami, hełm wieży pokryty jest gontem tak samo jak jednokalenicowy dach. 

W wewnątrz kościoła ściany obite są deskami. Światło pada od strony południowej przez trzy półkoliste okienka. Większość wyposażenia została przeniesiona do nowo wybudowanej w latach 80-tych świątyni. Niektóre z zabytków zwłaszcza rzeźby gotyckie można obejrzeć w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie. Najwyższą wartość zabytkową, która nadal znajduje się w Sromowcach ma tryptyk stanowiący główny ołtarz w nowej świątyni. 

W części środkowej tryptyku znajduje się ponad metrowej wysokości figura kopia Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Oryginał przeniesiono do wspomnianego wyżej muzeum. Rzeźba zaliczana jest do dzieł snycerskich powstałych w środowisku krakowskim. Obok rzeźby znajdują się malowane postacie św. Barbary i św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Skrzynia ołtarzowa ozdobiona jest baldachimem rozpiętym nad świętymi postaciami. Na skrzydłach tryptyku ukazują się chóry świętych w grupach. 

Na skrzydle lewym, w górnej części widnieją apostołowie ze św. Piotrem i Janem. W dolnej części postacie papieży i biskupów. Skrzydło prawe przedstawia święte dziewice Małgorzatę, Apolonię, Agnieszkę. Na dole tej części widnieją męczennicy Szczepan, Wawrzyniec, Jerzy, Florian. Po zamknięciu skrzydeł widzimy postać Matki Boskiej Bolesnej oraz Jezusa . Ponad tryptykiem widać krucyfiks autorstwa Władysława Borzęckiego rzeźbiarza oraz wykonane dla kościoła także stacje drogi krzyżowej. 

W bocznej wnęce nowego kościoła zawieszono skrzydła niekompletnego tryptyku na którym widnieją postacie św. Barbary i Katarzyny Aleksandryjskiej a po zamknięciu ich ukazuje się nam scena Zwiastowania z postaciami archanioła Gabriela i Maryi. Kolorystyka obejmuje tu głownie kolor czerwony, zielony, biały i brązowy. W nowym kościele znajduje się także chrzcielnica. Ma ona kształt sześciobocznego kielicha z ostrosłupową nakrywką zakończoną krzyżem. Pochodzi ona z 16 wieku. 

W starym kościółku pozostały obrazy św. Antoniego Paderewskiego i św. Katarzyny oraz ambona z 18 wieku. Cenne są także naczynia liturgiczne a głównie Monstrancja z 16 wieku a także rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego z czasów baroku oraz rokokowe drewniane rzeźbione lichtarze.

Tokary - Koterka - Cerkiew na bagniskach

Cerkiew prawosławna  p.w. Ikony Matki Boskiej Wszystkich Strapionych Radość, położona jest w leśnym uroczysku Koterka. Zadziwiające jest jej usytuowanie - leśne grzęzawisko z dala od siedzib ludzkich. Historia powstania cerkwi jest świadectwem objawienia się Matki Bożej jak i głębokiej wiary miejscowej ludności. Cerkiew wybudowano w 1912 roku, w miejscu opbjawienia, gdzie wytrysnęło źródełko, które do dziś znajduje się przy cerkwi. Nie lada wyczynem była budowa na terenie bagiennym, chociaż mimo upływu lat budowla pozostaje bez pęknięć.

Bełżec - Cerkiew św. Bazylego

Drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Bazylego Wielkiego jest najbardziej znanym zabytkiem Bełżca. Została zbudowana w 1756. Po wojnie cerkiew przestała pełnić swe funkcje liturgiczne, została wyremontowana z myślą o zorganizowaniu w niej galerii. Od 2007 r. artyści z całej Polski uczestniczą w plenerach malarskich organizowanych przez Urząd Gminy w Bełżcu a ich prace wystawiane są w cerkwi.

Cerkiew w Bełżcu zbudowana jest z bali sosnowych w konstrukcji zrębowej na podmurówce z kamienia, z prezbiterium zwróconym na południe. Cerkiew jest trójdzielna, składa się z prezbiterium, nawy głównej i niewielkiego babińca. Prezbiterium powstało na planie wydłużonego czworokąta, łączy się z nim od wschodu prostokątna zakrystia, o długości równej długości prezbiterium. Kwadratowa nawa główna jest szersza od prezbiterium z jednej i od babińca z drugiej strony.

W sieci

www.lubelskieklimaty.pl

Krzyczew - kościół św. Jerzego nad Bugiem

Krzyczew - kościół św. Jerzego nad Bugiem

Niewielka drewniana świątynia stoi tuż nad Bugiem, na wysokiej skarpie porośniętej starymi drzewami. Zbudowana w 1683 r. jako cerkiew unicka pw. św. Demetriusza Męczennika, ma prostą trójdzielną bryłę (prezbiterium, nawa i babiniec), przykrytą spadzistym dachem i zwieńczoną sygnaturką z małą kopułką. Od roku 1875, po kasacie unii, służyła prawosławnym, a od 1919 r. jest kościołem katolickim pw. św. Jerzego (obecnie filialnym parafii w sąsiednich Neplach).

Przy kościele zachował się kamienny nagrobek z 1832 r. właścicielki Krzyczewa Marianny z Korotyńskich Bogusławskiej. Spod kościoła wiedzie droga do dawnego zespołu dworsko-parkowego z pocz. XIX w, gdzie znajdziemy m.in. murowany dworek z oficyną, a w zadrzewieniach podworskiego parku stary unicki cmentarz z kilkoma nagrobkami.

W bliskim sąsiedztwie kościoła stoi słup graniczny nr 1290, a poniżej wodowskaz łatowy na Bugu. Często można spotkać tu pograniczników z placówki w pobliskich Bohukałach, a także uczestników spływów kajakowych po Bugu.

Krzyczew – kościół św. Jerzego

Niewielka drewniana świątynia stoi tuż nad Bugiem, na wysokiej skarpie porośniętej starymi drzewami. Zbudowana w 1683 r. jako cerkiew unicka pw. św. Demetriusza Męczennika, od roku 1875, po kasacie unii, służyła prawosławnym, a od 1919 r. jest kościołem katolickim pw. św. Jerzego (obecnie filialnym parafii w sąsiednich Neplach). Przy kościele nagrobek z 1832 r. właścicielki Krzyczewa Marianny Bogusławskiej, a stary unicki cmentarz można znaleźć w podworskim parku.

Wojkowa

GPS: N49 20.653 E20 59.732

Przy końcu drogi z Powroźnika. Na górce.

Cerkiew greckokatolicka pw. Świętych Kosmy i Damiana z XVIII w., obecnie kościół rzymskokatolicki; trójdzielna, konstrukcji zrębowej, oszalowana; cenny ikonostas z k. XVIII w. Wieża z pozorną izbicą i o pochyłych ścianach wzniesiona w konstrukcji słupowo-ramowej. Wieńczy ją hełm baniasty ze ślepą latarnią. Nad nawą dach namiotowy, nad prezbiterium wielopołaciowy łamane uskokowo. Na dachach baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami. Wnętrze nakrywają kopuły namiotowe. Ornamentalna polichromia z początku XX w. W kościele cenne wyposażenie z XVIII-XIX w.:- kompletny, rokokowy ikonostas z końca XVIII w. z ikonami z tego czasu- rokokowe tabernakulum z XVIII w. i drugie, w kształcie świątyńki z przełomu XIX i XX w.- obraz ludowy Matki Boskiej Bolesnej z dawnej chorągwi z początku XIX w.- berło procesyjne z malowidłami Ukrzyżowania i Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XIX w.

Dubne

GPS: N49 18.712 E20 58.550

Przy końcu drogi z Leluchowa. Droga z Wojkowej jest przejezdna (sugerowane wysokie zawieszenie),

 ale można się natknąć na zamknięty szlaban przy Dubnych

- czyli droga tylko dla lokalnych i pracowników służb leśnych.

Cerkiew greckokatolicka pw. Św. Michała Archanioła z 1863 r., obecnie kościół rzymskokatolicki; trójdzielna, konstrukcji zrębowej; pobita gontami i pokryta blachą; wnętrze: polichromia ornamentalna i ikonostas z k. XlX w.; Wzniesiona w typie zachodniołemkowskiego budownictwa cerkiewnego, na miejscu poprzedniej zniszczonej w pożarze. Dachy namiotowe łamane uskokowo zwieńczone wieżyczkami cebulastymi ze ślepymi latarniami. Tak samo zwieńczona jest izbicowa wieża o pochyłych ścianach konstrukcji słupowo-ramowej. Wnętrze nakryte kopułami namiotowymi, w dolnych partiach łamanymi uskokowo. Elementy cerkiewnego wyposażenia:- rokokowo-klasycystyczny ikonostas z sześcioma ikonami autorstwa Antoniego Bogdańskiego z 1895 r.,- ikona z ołtarza zza ikonostasu przedstawiająca Chrystusa modlącego się w Ogrojcu- barokowa ikona Ukrzyżowania i Złożenia do Grobu. Cenny zabytek sakralnego budownictwa zachodniołemkowskiego.

Łęki Górne - kościół

Kościół parafialny pw. Świętego Bartłomieja – zbudowany został ok. 1484 (parafia posiada dokument fundacyjny z 1312, jednak nie wiadomo czy jest on prawdziwy). Kościół został częściowo przebudowany w XVIII wieku z fundacji Katarzyny z Lubienieckich Łętowskiej.

Budynek jest zbudowany w stylu gotyckim z barokową wieżą. Jest to jednonawowy, drewniany kościół, o zrębowej konstrukcji oszalowanych ścian, z murowaną zakrystią. Wyposażenie wnętrza kościoła jest rokokowe, z II poł. XVIII wieku:

bogato dekorowana, barokowa ambona,

trzy zespoły rzeźbionych ław manierystycznych szczegółowo opracowane płasko rzeźbioną dekoracją z XVII wieku.

Do późnorenesansowych zabytków należy drewniana chrzcielnica z początku XVII wieku. Na jednej z bocznych ścian wisi gotycki obraz zaśnięcia NMP z XV wieku.

Wiernych zwołuje do kościoła dzwon odlany w 1544 przez Tymocha Ondrijewa w Pskowie.