Ojców - zabudowa uzdrowiskowa (relikty)

Zabudowa uzdrowiskowa pochodzi z okresu, gdy Ojców był znaną miejscowością letniskową i uzdrowiskową. Przebywali tutaj m.in. Franciszek Karpiński, Jan Ursyn Niemcewicz, Fryderyk Chopin czy Cyprian Kamil Norwid. 

Więcej zdjęć: https://photos.app.goo.gl/V5UamcAg8hXVTXyN6

W 1855 r. lekarz Lucjan Kowalski uruchomił pierwszy zakład wodoleczniczy pod nazwą „Sybilla, następnie za kolejnego właściciela wsi hr. Aleksandra Przeździeckiego powstał hotel „Pod Łokietkiem", zajazd „Wesele w Ojcowie” i łazienki nad Prądnikiem. W czasie powstania styczniowego spłonęło całe uzdrowisko – odbudową zajęli się kolejni właściciele Jan Zawisza i hr. Ludwik Krasiński.

Krynica - kościół zdrojowy

Kościół pomocniczy Przemienienia Pańskiego i Matki Boskiej Częstochowskiej powstał w 1863 r. jako pierwszy kościół zdrojowy (tzw. kaplica na „Dietlówce”). Świątynia została zaprojektowana przez architekta F. Księgarskiego w stylu barokowym. Zbudowano ją w konstrukcji zrębowej, na rzucie ośmiokąta połączonego z krzyżem greckim i pokryto gontowym dachem z latarnią. Wyposażenie kościoła stanowią dwa ołtarze z przełomu XIX i XX w. z obrazami Matki Boskiej Częstochowskiej i Przemienienia Pańskiego. Przy świątyni znajduje się drewniany krzyż z 1910 r., upamiętniający 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem.

Krynica - zabudowa uzdrowiskowa

Najciekawsza zabudowa uzdrowiska Krynica Zdrój pochodzi z 2. poł. XIX w. – są to najczęściej okazałe drewniane wille, wzorowane na architekturze uzdrowisk alpejskich. Często nawiązują do tzw. stylu szwajcarskiego, ale zawierają także cechy rodzimego budownictwa. Najbardziej charakterystyczne elementy to m. in. obszerne ganki oparte na słupach i balkony z ozdobnymi balustradami. W późniejszym okresie w architekturze uzdrowiskowej Krynicy zaznaczyły się wpływy lokalnego budownictwa ludowego. Najstarszym obiektem zabudowy jest pijalnia „Słotwinka” znajdująca się w Parku Słowińskim.

Na przełomie XVIII i XIX w. odkryto walory lecznicze niektórych miejscowości podkarpackich, co spowodowało powstanie uzdrowiska. Szybki rozwój Krynicy nastąpił po 1856 r. Z tego okresu pochodzą też najciekawsze budowle zabytkowe- liczne, okazałe drewniane wille "ozdobne"Wzorowane na budownictwie czołowych uzdrowisk w krajach alpejskich, często nawiązujące do tzw. stylu szwajcarskiego. Budynki te wznoszono w konstrukcji zrębowej lub słupowo-ramowej z nieodzownym szalunkiem. Elewację frontową urozmaicały zwykle przestronne ganki ze słupami oraz jedna lub dwie kondygnacje balkonów z ozdobnymi balustradami. Fasady wieńczyły trójkątne szczyty zdobione kratownicami i plecionkami. Później bryły domów zaczęto wzbogacać, dodając wykusze, wieżyczki narożne, boczne balkony i obszerne werandy. W okresie późniejszym w zdobnictwie wykorzystywano także elementy pochodzące z lokalnego budownictwa ludowego.

Krynica - Willa Romanówka

Willa „Romanówka” powstała w poł. XIX w. jako pensjonat wypoczynkowy. Funkcję tę pełniła do lat 70. XX w., a w 1994 r. otwarto w niej Muzeum Nikifora - Galerię Sztuki „Romanówka”, będące Oddziałem Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Można w nim podziwiać obrazy Epifana Drowniaka - malarza prymitywisty znanego jako Nikifor Krynicki. Willa jest budynkiem eklektycznym, zbudowanym w tzw. stylu szwajcarskim. Na środku elewacji frontowej znajduje się szeroki podcień oparty na rzeźbionych słupach, nad którym widzimy okazałą facjatę z balkonem o ażurowanej balustradzie, zwieńczoną trójkątnym szczytem.

Szczawnica - zbiory etnograficzne (muzeum)

Zbiory Etnograficzne Jana Malinowskiego znajdują się przy ul. Szalaya 96. Można je oglądać "Pod Kosynierem" po uprzednim uzyskaniu zgody właściciela. Jan Malinowski jest szczawnickim kolekcjonerem. Jego zbiór stanowią XIX- wieczne meble, obrazy i bibeloty. Część tych zbiorów eksponowana była w Muzeum Pienińskim. 

Kolekcjoner ciągle powiększa także księgozbiór, który oprócz publikacji współczesnych z dziedziny historii, etnografii, krajoznawstwa, zielarstwa, ziołolecznictwa i kwiatów, tworzą książki XIX- wieczne oraz opracowania dotyczące Szczawnicy. Podstawą kolekcji etnograficznej Jana Malinowskiego są  zabytki ludowej kultury materialnej obrazujące życie codzienne Górali Pienińskich i Rusinów Szlachtowskich, którzy byli Łemkami wyznania greckokatolickiego, zamieszkującymi wsie: Szlachtową, Jaworki, Białą Wodę i Czarną Wodę.

Szczawnica - Zespół zabudowy uzdrowiskowej

Zespół zabudowy uzdrowiskowej w stylu szwajcarsko-tyrolskim stanowi o pięknie górnej, zdrojowej części miasta. Najcenniejsze obiekty zgromadzone są wokół pl. Dietla, którego wygląd pozostaje bez większych zmian od 1866 r. Wyróżniają się drewniane wille „Szwajcarka” z 1852 r., „Holenderka” z 1853 r. oraz „Pałac” z 1864 r. Poniżej pl. Dietla w stronę kościoła wiedzie ul. Jana Wiktora, z ciekawym zespołem willi uzdrowiskowych z 2. poł. XIX w. Urokliwe są też Park Górny i Dolny. W tym pierwszym znajduje się kaplica, drewniane wille „Brat” i „Siostra” oraz pozostałości Dworca Gościnnego.

http://www.drewniana.malopolska.pl