Krynica - Słotwiny - cerkiew

Cerkiew filialna greckokatolicka Opieki Bogurodzicy Krynicy Zdroju - Słotwinach (obecnie kościół parafialny rzymskokatolicki Serca Pana Jezusa) pochodzi z lat 1887 – 88. Cerkiew zbudowana została w tradycji łemkowskiego budownictwa cerkiewnego, jednak mocno odbiega od klasycznego układu. Obecne wyposażenie świątyni, w większości przeniesione w latach 50. XX w. z kościoła parafialnego z części zdrojowej Krynicy, stanowią: ołtarz główny z obrazem Serca Jezusowego z 1898 r., boczne neorenesansowe ołtarze z końca XIX w. Z dawnego wyposażenia cerkiewnego zachowały się tylko fragmenty ikonostasu.

Foto: Marek Ryglewicz

Krynica - kościół zdrojowy

Kościół pomocniczy Przemienienia Pańskiego i Matki Boskiej Częstochowskiej powstał w 1863 r. jako pierwszy kościół zdrojowy (tzw. kaplica na „Dietlówce”). Świątynia została zaprojektowana przez architekta F. Księgarskiego w stylu barokowym. Zbudowano ją w konstrukcji zrębowej, na rzucie ośmiokąta połączonego z krzyżem greckim i pokryto gontowym dachem z latarnią. Wyposażenie kościoła stanowią dwa ołtarze z przełomu XIX i XX w. z obrazami Matki Boskiej Częstochowskiej i Przemienienia Pańskiego. Przy świątyni znajduje się drewniany krzyż z 1910 r., upamiętniający 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem.

Krynica - zabudowa uzdrowiskowa

Najciekawsza zabudowa uzdrowiska Krynica Zdrój pochodzi z 2. poł. XIX w. – są to najczęściej okazałe drewniane wille, wzorowane na architekturze uzdrowisk alpejskich. Często nawiązują do tzw. stylu szwajcarskiego, ale zawierają także cechy rodzimego budownictwa. Najbardziej charakterystyczne elementy to m. in. obszerne ganki oparte na słupach i balkony z ozdobnymi balustradami. W późniejszym okresie w architekturze uzdrowiskowej Krynicy zaznaczyły się wpływy lokalnego budownictwa ludowego. Najstarszym obiektem zabudowy jest pijalnia „Słotwinka” znajdująca się w Parku Słowińskim.

Na przełomie XVIII i XIX w. odkryto walory lecznicze niektórych miejscowości podkarpackich, co spowodowało powstanie uzdrowiska. Szybki rozwój Krynicy nastąpił po 1856 r. Z tego okresu pochodzą też najciekawsze budowle zabytkowe- liczne, okazałe drewniane wille "ozdobne"Wzorowane na budownictwie czołowych uzdrowisk w krajach alpejskich, często nawiązujące do tzw. stylu szwajcarskiego. Budynki te wznoszono w konstrukcji zrębowej lub słupowo-ramowej z nieodzownym szalunkiem. Elewację frontową urozmaicały zwykle przestronne ganki ze słupami oraz jedna lub dwie kondygnacje balkonów z ozdobnymi balustradami. Fasady wieńczyły trójkątne szczyty zdobione kratownicami i plecionkami. Później bryły domów zaczęto wzbogacać, dodając wykusze, wieżyczki narożne, boczne balkony i obszerne werandy. W okresie późniejszym w zdobnictwie wykorzystywano także elementy pochodzące z lokalnego budownictwa ludowego.

Krynica - Willa Romanówka

Willa „Romanówka” powstała w poł. XIX w. jako pensjonat wypoczynkowy. Funkcję tę pełniła do lat 70. XX w., a w 1994 r. otwarto w niej Muzeum Nikifora - Galerię Sztuki „Romanówka”, będące Oddziałem Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Można w nim podziwiać obrazy Epifana Drowniaka - malarza prymitywisty znanego jako Nikifor Krynicki. Willa jest budynkiem eklektycznym, zbudowanym w tzw. stylu szwajcarskim. Na środku elewacji frontowej znajduje się szeroki podcień oparty na rzeźbionych słupach, nad którym widzimy okazałą facjatę z balkonem o ażurowanej balustradzie, zwieńczoną trójkątnym szczytem.