Jabłeczna - monastyr prawosławny

 Kaplica Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny i Kaplica Świętego Ducha

 

Jabłeczna słynie w naszej okolicy z wyjątkowego monasteru, który zachował ciągłość prawosławia od XV w. Wzniesiony w otoczeniu malowniczych łąk i pomnikowych drzew nad rzeką Bug doskonale wkomponowuje się w piękno nadbużańskiej przyrody.

Drewniane kapliczki, które pełnią ważną rolę podczas czerwcowego święta znajdują się poza murami klasztoru. Podczas uroczystości ku czci patrona św. Onufrego Wielkiego o godz. 3.00 nad ranem, z cerkwi do kaplicy Św. Ducha na nadbużańskich błoniach rusza procesja, płomienie setek świec niesionych przez wiernych formują najpierw świetlisty szlak znaczący drogę procesji, a następnie migocący otacza drewnianą cerkwię Św. Ducha, w której biskup odprawia poranne nabożeństwo zwane jutrznią. Następne nabożeństwo odbywa się w kaplicy Zaśnięcia NMP.

 

 Kaplica Św. Ducha wzniesiona w 1908r., jest położona na wzgórku nad Bugiem, drewniana konstrukcji zrębowej, szalowana na ceglanej podmurówce, prostokątna z kwadratowym prezbiterium, jednoprzestrzenna. W elewacji frontowej znajdują się  szerokie wrota zamknięte odcinkowo. Dach niski namiotowy, z ośmioma półkolistymi kokosznikami, zwieńczony ośmioboczną wieżyczką z cebulastym hełmem z krzyżem. Wnętrze szalowane z rzeźbioną gołębicą św. Ducha w glorii. Ikonostas z pocz. XX w., z ikoną Niepokalane Poczęcie, znajduje się tam także krucyfiks procesyjny o charakterze barokowo-ludowym. Do kaplicy Św. Ducha prowadzi droga z parkingu przed murami klasztoru.

 

Kaplica pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny wzniesiona w 1908r. znajduje się na pagórku na północ od monasteru, usytuowana jest na osi głównej bramy, w lasku po przeciwnej stronie szosy, drewniana o konstrukcji zrębowej, oszalowana na ceglanej podmurówce, usytuowana na planie kwadratu. Posiada wysoki sześciopołaciowy dach kryty blachą, zwieńczony wieżyczką z cebulastym chełmem z krzyżem. W narożach cztery analogicznie mniejsze wieżyczki, pomiędzy którymi znajdują się trójkątne szczyty. W elewacjach bocznych prostokątne okna, od frontu szerokie wrota zamknięte koszowo z płycinami dekorowanymi krzyżami. Ikonostas z 1908r, wykonany w Moskwie, św. Sergiusz, św. Onufry, ikony XIX/XX w., krzyż ołtarzowy koniec XIX w. (źródło: „Katalog Zabytków Sztuki w Polsce”, Powiat Biała Podlaska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk Warszawa, 2006r.)

 

Warto zobaczyć w okolicy

 

Kodeń - Sanktuarium maryjne

Sławatycze – figury brodaczy

Krzywowólka – Mucharyniec

Romanów – Muzeum J. I. Kraszewskiego

Żeszczynka – drewniana dzwonnica i kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

Polubicze Wiejskie I – drewniany kościół św. Jana Ewangelisty

Rozwadówka – drewniany kościół św. Mikołaja

Rossosz – drewniany kościół św. Stanisława

Tekst: http://drewniana-architektura.bialapodlaska.pl/

 

Pratulin - Drewniany kościół ze Stanina z 1747r.

Kolejna wieś położona nad Bugiem na rowerowym szlaku Green Velo.

 

 W Pratulinie doszło do najtragiczniejszych wydarzeń związanych z likwidacją Kościoła unickiego. Unici, których poprzez przekształcenia administracyjne uczyniono prowosławnymi bronili swojej świątyni przed obsadzaniem prwosławnymi duchowymi. Po trzech dniach negocjacji z ludnościa pratulinśką wkroczyło wojsko. Wojska carskie strzelały do zebranego tłumu parafian broniących cerkwi przed prawosławnym przejęciem. Od kul zginłęło 13 wiernych, a ponad 100 zostało rannych. W 1886 roku cerkiewka, zbroczona krwią Unitów, została rozebrana z nakazu władz rosyjskich. Na jej miejscu, decyzją Księdza Biskupa Zbigniewa Kiernikowskiego znajduje się obecnie drewniany kościół pochodzący z XVIII w. przewieziony ze Stanina, po gruntownej renowacji, na jej miejscu, postawiony w latach 2009-2012. Pełni funkcję Ośrodka Dokumentacji i Muzeum Męczenników Podlaskich.

 

 Obok znajduje się Sanktuarium Błogosławionych Męczenników Podlaskich, czyli kościół Św. Piotra i Pawła. To klasycystyczna, murowana budowla z 1838r. Wewnątrz znajdują sie relikwie męczenników, a cenny przedmiot kultu stanowi krzyż, który towarzyszył im podczas zmagań z wojskiem. W wystroju świątyni odnajdziemy obrazy z tamtymi wydarzeniami, a wokół kościoła urządzono drogę krzyżową w otoczeniu nadbużanskiej przyrody. Wokół Martyrium Partulińskiego wiją się Dróżki Męczenników, na których można się spotkać z każdym z Błogosławionych osobiście.

 

Warto zobaczyć w okolicy

 

Krzyczew – drewniany kościół św. Jerzego

Rokitno - drewniany kościół Świętej Trójcy

Neple – kamienna baba, rezerwat Szwajcaria Podlaska

Neple – drewniana dzwonnica

Cieleśnica – pałac

Dobryń Duży – drewniany kościół pw.  Chrystusa Króla

Tekst i zdjecie:

http://drewniana-architektura.bialapodlaska.pl/

 

Kostomłoty - jedyna parafia neounicka

Drewniana cerkiew św. Nikity z 1631 r., odnowiona i rozbudowana w poł. XIX w., urzeka bogato dekorowanym wnętrzem z eklektycznym ikonostasem kryjącym starsze ikony z XVII-XVIII w. Za najcenniejszą uchodzi, datowana na rok erygowania cerkwi, ikona św. Nikity, przedstawiająca wizerunek patrona oraz 14 miniaturowych scen z życia tego wczesnochrześcijańskiego męczennika. Przy cerkwi zachowała się stara drewniana plebania oraz współczesna kapliczka, nawiązująca architekturą i wystrojem do zabytkowego zespołu.

Cerkiew w Kostomłotach jest jedyną w Polsce świątynią neounicką - obrządku bizantyjsko-słowiańskiego, rozwijanego od lat dwudziestych XX w., kiedy to na polskich ziemiach próbowano wskrzesić kościół unicki, zlikwidowany przez carat w 1875 r. Od 1998 roku Kostomłoty są sanktuarium Błogosławionych Męczenników Podlaskich – unitów, którzy ponieśli śmierć w obronie wiary w roku 1874. To popularne miejsce pielgrzymkowe odwiedza rocznie kilkadziesiąt tysięcy wiernych i turystów.

 

  Kostomłocką cerkiew św. Nikity wybudowano w 1631 roku. Patronuje jej męczennik – Nicetas, który oddał życie za Chrystusa w 370r. To niewielka budowla, z przedsionkiem nad którym wznosi się niewysoka wieża z cebulastym hełmem. Wewnątrz ozdobiona jest piękną polichromią, licznymi ludowymi dekoracjami oraz ikonami. Ściany oraz sufit upiększają malowidła o motywach roślinnych i geometrycznych. Dwurzędowy dziewięcioosiowy w dolnej i siedmnioosiowy w górnej kondygnacji ikonostas elektyczny zwieńczony ikoną Zaśnięcia Matki Boskiej o elementach neoruskich i neoklasycystycznych zawiera wyjątkowe XIX w. ikony. Najcenniejsza znajduje się po prawej stronie przed ikonostasem i przedstawia sceny z życia patrona cerkwi św. Nikity, Matki Boskiej Ilińskiej i Chrystusa Pankratora na złotym tle. Oprócz tego zobaczymy tu także wschodnią darochranitielnicę, elenktyczną monstrancję, korony ślubne, haftowany jedwabiem na aksamicie całun – płaszczenicę Chrystusa Zmartwychwstałego, krzyże i księgi liturgiczne.

 

  Cerkiew od 1998r. stanowi Sanktuarium Unitów Podlaskich, w jej wnętrzu oprócz ikony Błogosławionych Męczenników Podlaskich zostały złożone ich relikwie.

 

  W sąsiedztwie cerkwi wznosi się zabytkowa plebania, niewielka współczesna kapliczka,  oraz kiosk z dewocjonaliami.

Parafia Kostomłoty jest miejscem odwiedzanym przez turystów i pielgrzymów, sławnym ośrodkiem rekolekcyjnym z niewielką bazą noclegową.

 

Warto zobaczyć w okolicy

 

Kostomłoty - drewniana cerkiew prawosławna św. Serafima z Sarowa

Dobratycze - cerkiew prawosławna pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego

Zastawek - mizar tatarski

Kobylany – Prochownia Twierdzy Brzeskiej, Fort Twierdzy Brzeskiej

Lebiedziew – jeden z fortów zewnętrznego pierścienia Twierdzy Brzeskiej

Terespol – drewniana kaplica na cmentarzu

Tekst i zdjecie:

http://drewniana-architektura.bialapodlaska.pl/

W sieci:

• www.lubelskieklimaty.pl/ 
• www.kostomloty.com/
• http://drewniana-architektura.bialapodlaska.pl/kostomoty.html