poniedziałek, 6 sierpnia 2018

Stefkowa - cerkiew przy drodze



Cerkiew zbudowana w latach 1836–40 prawdopodobnie z fundacji Andrzeja Górskiego i Laskowskiego, staraniem ówczesnego proboszcza Benedykta Kałuźniackiego. Stojącą nieopodal cerkwi drewnianą dzwonnicę postawiono w 1906 r. Od 1953 r. świątynia użytkowana przez Kościół rzymskokatolicki.

Jest ona typowym przykładem budowli cerkiewnych, jaki upowszechnił się w XIX wieku w dolinie górnego Sanu. Cerkiew jest orientowana, zbudowana na planie prostokąta, posiada konstrukcję zrębową trójdzielną z zamkniętym trójbocznie sanktuarium. Po bokach zbudowano dwie zakrystie - od północy i od południa. Od strony zachodu, przy babińcu, dostawiono wieżę – dzwonnicę konstrukcji słupowej pod dachem namiotowym. Nawa  jest szersza i wyższa od przylegających do niej pomieszczeń. Zrąb ścian nawy, sanktuarium i babińca jest równej wysokości. Dachy są dwuspadowe a nad zakrystiami – pulpitowe. Nad nawą znajduje się baniasta wieżyczka na sygnaturkę. Ściany poszyte są gontem a wieża szalowana pionowymi deskami. Na szczycie sygnaturki oraz nad sanktuarium i wieżą umieszczono żelazne kute krzyże. 
Otoczony starodrzewem zespół cerkiewny rozmieszczony jest na niewielkim wzniesieniu w środkowej części wsi, po północnej stronie drogi Olszanica – Ustrzyki Dolne. Cerkiew orientowana. W jej bezpośredniej bliskości kilka nagrobków z XIX/XX w. oraz dzwonnica od południa. W odległości ok. 150 m na północ cmentarz, na nim zabytkowe nagrobki.

Budowla konstrukcji zrębowej trójdzielna, z sanktuarium zamkniętym trójbocznie, z parą zakrystii od północy i południa, z wieżą konstrukcji słupowej dostawioną przy babińcu od zachodu. Nawa, babiniec i wieża na planie prostokąta, sanktuarium zamknięte trójbocznie. Nawa szersza i wyższa od przylegających do niej pomieszczeń. Zrąb ścian sanktuarium, nawy i babińca równej wysokości. We wszystkich pomieszczeniach stropy deskowe. Dachy dwuspadowe, nad zakrystiami – pulpitowe. Na środku kalenicy dachu nawy baniasta wieżyczka na sygnaturkę. Wieża słupowa pod dachem namiotowym. Ściany cerkwi pobite gontem. Wieża szalowana deskami pionowo. Wszystkie połacie dachowe pokryte blachą. Przycieś w całym budynku osłonięta fartuchem na ryglach pobitym blachą. Na sygnaturce oraz w zwieńczeniu dachów sanktuarium i wieży żelazne kute krzyże. Ściany dzwonnicy poszyte gontem, dach namiotowy pod blachą.

We wnętrzu zachowała się część ikonostasu z 1904 roku, a w prezbiterium ołtarz zaprestolny z ikoną Bogarodzicy z 1797 roku (fundacji Bazylego Bodnara)oraz monumentalny baldachim.  Pod chórem znajduje się obraz Świętego Hieronima z XVII wieku. Pozostałe wyposażenie pochodzi z XVIII i XX wieku - m.in. ołtarze boczne, obrazy na płótnie, feretrony,  oraz portret fundatora cerkwi, Andrzeja Górskiego, z poł. XIX w.

Opodal cerkwi otoczonej starodrzewem w 1906 roku, wzniesiono drewnianą dzwonnicę z dwoma dzwonami z brązu: pierwszy wykonane na początku XX wieku a drugi w 1926 roku. W niedalekiej odległości jest stary cmentarz, na którym zachowało się kilka nagrobków z XIX/XX wieku. Od roku 1947 (różne daty)cerkiew w Stefkowej pełni rolę rzymskokatolickiego kościoła filialnego parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Olszanicy.

Świątynia w Stefkowej, pomimo przekrycia głównych pomieszczeń dachami kalenicowymi i zrównania wysokości zrębu ich ścian, pozostaje budowlą wyraźnie tradycyjną, nawiązującą kompozycyjnie do dawnej architektury cerkiewnej. Wyraża się to wyraźną trójdzielnością budynku, akcentowaną dominacją masywu nawowego oraz trójbocznym zamknięciem sanktuarium organicznie powiązanego z parą bliźniaczych zakrystii (nawiązanie do pastoforialnego układu z prothesis i diakonikonem). Wieża-dzwonnica w masywie zachodnim została podporządkowana układowi przestrzennemu zasadniczej części cerkwi. Taki typ budowli cerkiewnych, zarówno wieżowych, jak bezwieżowych, upowszechnił się w XIX w. na obszarze górnego Nadsania.

Tekst pochodzi z: sad.podkarpackie.travel 
oraz z  https://www.geocaching.com/geocache/GC7XRMD

wiecej - http://www.twojebieszczady.net/st_cerkwie/cerkiew_stefkowa.php



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz