Kuźniczysko - opuszczony kościół ewangelicki

https://www.radiowroclaw.pl/

więcej zdjeć na muwit.pl/

Kościół w Kuźniczysku pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP to obiekt wyjątkowy. Zaprojektowany został i wybudowany w XVIII wieku przez niemieckiego architekta i budowniczego Carla Gottharda Langhansa - autora takich dzieł architektury jak Brama Brandenburska w Berlinie czy Pałac Królewski we Wrocławiu.

Kościół zbudowany jest z modrzewia, i choć ma już ponad 300 lat, to we wnętrzu nadal można poczuć niezwykły zapach charakterystyczny dla tego typu drewnianych budowli. 

więcej zdjeć na muwit.pl/

Obecnie świątynia niszczeje. Mimo wielu prób ratowania zabytku, nie udało się ocalić wnętrza, przepięknych organów czy mechanizmu zegara wieżowego, który jeszcze po 1945 roku, był regularnie co 2 doby nakręcany ręczną korbą. Teraz wieża gnije, podłogi zostały zerwane, a w nawie głównej prawie nie ma już kościelnych ław.Obiekt został zaniedbany, ponieważ jest „siostrzaną” budowlą w stosunku do kościoła św. Józefa w Złotowie, bowiem to tam znajdowała się właściwa parafia, natomiast obiekt z Kuźniczyska stanowił jedynie jej filię. Do końca wieku XVIII odprawiano tu jeszcze nabożeństwa w języku polskim, a kościelny organista znał doskonale polskie religijne pieśni.

więcej zdjeć na muwit.pl/

Choć kościół jest zamknięty, to wejście do niego nie stanowi większego problemu. Często pojawiają się tu wycieczki z całej Polski, Czech i szczególnie z Niemiec, a mieszkańcy przyzwyczaili się już do dużego zainteresowania zabytkiem.

Znalezione w sieci:

• https://nieustanne-wedrowanie.pl/drewniany-kosciol/
• https://history-hunters.pl/kosciol-ewangelicki-w-kuzniczysku/ - fenomenalne porównanie dwóch bliźniaczych kościołów: w Złotowie i Kuźniczysku

Rychnowo - kosciol ewangelicki

GPS: 53.58674, 20.08761

Jeden z nielicznych kościołów drewnianych w regionie; ciekawy przykład recepcji planu centralnego w architekturze drewnianej. Bogate i dobrze zachowane wyposażenie z cennym zabytkiem sztuki późnogotyckiej.

 Wyjątkowym drewnianym zabytkiem Rychnowa jest kościółek zbudowany w 1713 r. jako kościół ewangelicki. Strop kościoła ozdobiony jest polichromią (powstałą rok po wybudowaniu świątyni), przedstawiającą scenę grzechu pierworodnego na tle raju. Na ścianach bocznych widoczne są postacie 11 Apostołów (bez św. Piotra) i portret Marcina Lutra (za ołtarzem). W ołtarzu tryptyk późnogotycki, starszy od kościoła (1517) z rzeźbą koronowania Matki Boskiej. Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica z początku XVIII w.

Historia

Rychnowo to wieś szlachecka, lokowana w 1335 r., ze świątynią pod patronatem prywatnym. Pierwszy kościół, wzniesiony zapewne tuż po lokacji osady, został spalony w 1410 r. Odbudowa nastąpiła dopiero ok. 1490 r. Po sekularyzacji państwa zakonnego, jak całym księstwie pruskim, zamieniony na świątynię ewangelicką. Obecny kościół wzniesiono w 1713 roku z inicjatywy właściciela dóbr rychnowskich Ernesta Zygmunta von Kikoll. Bardzo czytelne są w nim odniesienia do architektury murowanej dojrzałego baroku, poczynając od oktogonalnego planu budowli, a kończąc na detalu (wykrój okien, profilowane gzymsy podokapowe, portale). W 1707 roku wzniesiono drewnianą, wolnostojącą dzwonnicę. W 1913 roku, z powodu złego stanu technicznego kościoła, wykonano jego kopię w skali 1 : 1 z przeznaczeniem do ekspozycji królewieckim skansenie (Freilichtmuseum w Królewcu). Kopię tę, jak i część innych zbiorów, jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej przeniesiono do Olsztynka, gdzie znajduje się do dzisiaj. Spisany na straty kościół wyremontowano w latach dwudziestych XX wieku, naprawiając zniszczone elementy stropu i ścian. Po II wojnie światowej kościół rzymskokatolicki, prace prowadzone jedynie we wnętrzu, z których ostatnie, kompleksowe miały miejsce w drugiej połowie lat 90 XX w.

Opis

Kościół usytuowany na niewielkim wzniesieniu ze starodrzewem lipowym, znajdującym się w zachodniej części dawnego założenia rezydencjonalnego, w pobliżu kościoła murowane ossarium. Drewniany, konstrukcji zrębowej, węgłowanej na jaskółczy okien, naroża odeskowane, na podmurówce z kamienia polnego i cegły. Założony na planie wydłużonego oktogonu, z kruchtą wejściową po stronie południowej i zakrystią po stronie północnej; od zachodu wolnostojąca dzwonnica. Wnętrze jednoprzestrzenne, pokryte polichromiami z przedstawieniami figuralnymi i ornamentalnymi, na stropie (1714 r.) i ścianach (1730). W zachodniej części empora muzyczna wsparta na drewnianych słupach. Posadzka ceglana. Drzwi główne z dekoracyjnie opracowanymi zawiasami i kutą kołatką. W nastawie ołtarza późnogotycki tryptyk z rzeźbioną grupą Koronacji Marii i malowanymi kwaterami (1517 r., krąg Cranacha st.), pozostałe wyposażenie jednorodne, z czasów powstania kościoła (ława kolatorska, ambona, przedpiersia ławek, epitafium rodziny Kikoll).

Zródło tekstu i zdjęć:

https://www.it.mragowo.pl
https://zabytek.pl
http://leksykonkultury.ceik.eu

Gawłów - kościół ewangelicki

GPS: N50.02298 E20.46019

Kościół św. Andrzeja Boboli w Gawłowie z 1806 r. został zbudowany jako zbór ewangelicki. Jest to świątynia drewniana, o konstrukcji zrębowej,  oszalowana. Dwukondygnacyjna wieża ma konstrukcję słupową i nakryta jest dachem namiotowym. Jednonawowe wnętrze świątyni kryte jest stropem płaskim. Barokowe wyposażenie powstało w prowincjonalnych warsztatach snycerskich. Ołtarze pochodzą z XIX w. W głównym ołtarzu widnieje XX-wieczny wizerunek patrona świątyni, a w bocznym – obraz Serca Jezusowego z XX w. i rzeźby czterech Ewangelistów z przełomu XVIII i XIX w. w typie ludowego baroku. Chrzcielnica pochodzi z początku XIX w.

The Church of St. Andrew Bobola in Gawłów was erected in 1806 as an evangelical church. It is wooden and was built using log construction with boarding. The two-storey spire is post construction and has a tent roof. The single-nave interior of the church is covered by a flat ceiling. The baroque fittings originate from provincial wood-carving workshops. The altars date from the C19th. On the main one you can see a C20th representation of the patron saint, while the side altar has a C20th painting of the Sacred Heart of Jesus and sculptures of the four Evangelists from the turn of the C19th, in a folk baroque style. The font dates from the beginning of the C19th.