Krużlowa Wyżna - kościół modrzewiowy

https://www.geocaching.com/geocache/GC6HE69

Miejscowość  Krużlowa Wyżna leży na skraju Pogórza Rożnowsko - Ciężkowickiego, na wysokości 370 m n.p.m. w dolinie potoku Krużlówka u podnóży Rosochatki (753 m n.p.m.).

Kościół pw. Narodzenia NMP w Krużlowej Wyżnej zbudowano w 1520 r z fundacji Jana Pieniążka w XVII w przekształcono go w stylu barokowym. Jest to budowla zrebowa o ścianach oszalowanych pionowo z listwowaniem. Dwa późnogotyckie portale zwieńczone sa łukami w ksztalcie ściętego trójliscia. Na stropie w nawie znajduje się gotyckorenesansowa polichromia z ok. 1520 r w kasetonach stropu w prezbiterium wydnieją rzeźbione rozety.Podobne występuja na  Wawelu. Cennymi zabytkami świątyni sa m in. krycyfiks z ok. 1520 r umieszczony na belce tęczowej oraz późnobarokowe ołtarze.

Będąc w krużlowskim kościółku, warto również zwrócić uwagę na kamienną chcielnicę, która jest starsza niż sam kościół - pochodzi z 1486 r. Godny uwagi jest obraz przedstawiający św. Annę z Maryją i rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego. Trzeba również zobaczyć epitafium ks. Benedykta Ścibora, upamiętniające jego pobyt w Ziemi Świętej, i zagadkową płytę nagrobną wmurowaną w zewnętrzną ścianę kaplicy. Nie wiemy dokładnie, kogo ona przedstawia. Najprawdopodobniej jest to nagrobek ufundowany przez rodziców dla wcześnie zmarłego dziecka.

Czchów - zabudowa

Lokowany na prawie magdeburskim w XIV w. Plan wytyczono w formie owalnicy z czworobocznym rynkiem pośrodku, z którego naroży wychodziły pary ulic. Jego zabudowę tworzyły domy drewniane, zrębowe, szczytowe, prostokątne dwu- lub trzytraktowe. Od frontu miały podcienia ze słupami w formie balasów z profilowanymi zaś trzałami. Nakrywały je dachy naczółkowe z okapami. Środek rynku zajmował ratusz (rozebrany w XVIII w.). W narożniku południowo- wschodnim placu wzniesiono w 1346 r. gotycki, murowany kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, powiększany w 1430 r. i w XVIII w. Tradycyjna zabudowa zachowała się w Czchowie fragmentarycznie i zwarty charakter ma jeszcze w Rynku, gdzie częściowo zrekonstruowana została po pożarze w 1946 r., według projektu H. Jasińskiego, jako murowana zabudowa szczytowa z podcieniami w traktach przedprożowych.

Iwkowa - kościół

Kościół cmentarny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny z XV w.; jednonawowy, konstrukcji zrębowej; wnętrze: polichromia figuralna z XVII w., kopia gotyckiego witrażu z I. poł. XV w. Niska wieża konstrukcji słupowej. Nawa i prezbiterium nakryte stromym dachem wielopołaciowym wspartym na gotyckiej więźbie storczykowej. Na ścianach zachowana częściowo późnorenesansowa polichromia z 1619 r. ze scenami Męki Pańskiej i aniołami oraz apostołami. Dwa portale z XV w prowadzące do nawy., zwieńczone łukami trójlistnymi. W oknie prezbiterium kopia gotyckiego witraża z wizerunkiem Najświętszej Marii Panny. Wyposażenie świątyni z XVII-XVIII w.:- barokowy ołtarz z 1688 r.- ołtarze boczne z obrazy Ukrzyżowania i św. Antoniego z XVII w.- organy- gotyckie rzeźby grupy Ukrzyżowania na belce tęczowej Na plebanii niewielkie muzeum parafialne, w zbiorach, którego znajduje się m.in. cenna rzeźba św. Doroty z końca XV w.

Jurków koło Czchowa - kościół

Kościół pw. Przemienienia Pańskiego z XVIII w. drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany. Dach stromy, dwuspadowy, jednokalenicowy, pokryty gontami. Na kalenicy okrągła wieżyczka z latarnią, zwieńczona ostrosłupowym, blaszanym hełmem.

Więcej zdjęć: https://photos.app.goo.gl/YJwMe745WxcMK1nw5

Kościół jednonawowy, jednoprzestrzenny, z trójbocznie zamkniętym, niewyodrębnionym z nawy, prezbiterium. Kruchta nakryta osobnym, dwuspadowym dachem gontowym. Wewnątrz stropy płaskie. Ściany pokryte w XX w. boazerią. Wyposażenie głównie barokowe z XVII-XVIII w. Ołtarz główny z XVII w.; Renesansowy obraz z XVI w. z przedstawieniem Chrystusa niosącego Krzyż; obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVIII w. oraz dwa skrzydła gotyckiego tryptyku z XV w., z wizerunkami Świętych Katarzyny i Stanisława Biskupa (na awersach) i z Chrystusem Bolejącym i Matką Boską Bolesną (na rewersach).

Więcej zdjęć: https://photos.app.goo.gl/YJwMe745WxcMK1nw5

Brzozowa - kościół

Kościół parafialny pw. Św. Marcina Biskupa z I. poł. XVI w.; jednonawowy, konstrukcji zrębowej, oszalowany i pokryty blachą; wyposażenie z XVII-XVIII w. Świątynia w stylu późnogotyckim. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej, zwieńczona dzwonowatym hełmem. Więźba dachowa typu gotyckiego o konstrukcji storczykowej. Nawa i prezbiterium nakryte wspólnym dachem z sześcioboczną sygnaturką z latarnią. Wnętrze kościoła nakrywają stropy płaskie (w nawie z zaskrzynieniami wspartymi na słupach). Portal wejścia południowego ma nadproże w kształcie łuku o wykroju zdwojonego oślego grzbietu. Ściany i stropy pokryte polichromią. Wyposażenie kościoła:- późnobarokowy ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Szkaplerznej i obrotowym tabernakulum- ołtarze boczne z obrazami z XVIII-XX w. i płaskorzeźbą Chrystusa u Słupa z XVIII w.- drewniana chrzcielnica- późnobarokowa ambona- kilkanaście obrazów, rzeźb i ornatów z XVIII-XIX w.

Podole-Górowa - kościół

Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z I. poł. XVI w.; jednonawowy, konstrukcji zrębowej, oszalowany i pokryty blachą; wnętrze: polichromia figuralna z XVI w. Nawa i prezbiterium nakryte stromym dachem wielopołaciowym, wspartym na więźbie storczykowej typu gotyckiego: W kalenicy, baniasta sygnaturka z latarnią. Okna od wewnątrz ujęte w obramienia późnogotyckie zwieńczone łukami w kształcie tzw. oślich grzbietów. W parapecie chóru deski pochodzące z pierwotnego stropu świątyni z fragmentami gotyckich malowideł szablonowych z 1. połowy XVI w. Wyposażenie: późnogotycka rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego z 2. ćwierci XVI w na belce tęczowej, manierystyczny ołtarz główny z 2. połowy XVI w. a w nim XIX- wieczne obrazy: Matka Boska z Dzieciątkiem i Ukrzyżowanie, barokowe ołtarze boczne pochodzące z 2. połowy XVII w, późnogotycka chrzcielnica kamienna z 1. połowy XVI w.

Przydonica - kościół

Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Różańcowej z I. poł. XVI w.; jednonawowy, konstrukcji zrębowej; cenne wyposażenie z XV-XIX w., w prezbiterium polichromia z k. XVI w. Świątynia oszalowana i pokryta blachą. W kościele elementy późnogotyckiego detalu architektonicznego z 1527 r. Obramienia okienne i portale zwieńczone łukami o wykrojach tzw. oślich grzbietów. Zachodni portal ostrołukowy ozdobiony roślinną dekoracją snycerską i kartuszami z herbami. Na drzwiach zakrystii ślady malowidła z datą 1527. W prezbiterium polichromia z ok. 1596 r, w nawie z 1904 r. Wyposażenie kościoła:- rokokowy ołtarz główny z XVIII w. z łaskami słynącym obrazem Matki Boskiej Pocieszenia z XVII w.- ołtarze boczne z tryptykami- gotyckim z XV w i gotycko-renesansowym z XVI w- późnogotycka grupa Ukrzyżowania z XVI w na belce tęczowej- kamienna chrzcielnica gotycka z XVI w.- rokokowa ambona z XVIII w.

Tęgoborze - Kościół w na Górze św. Justa

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny położony na Górze Św. Justa zbudowany został lub gruntownie odnowiony w XVII w., powiększony w XVIII w. Według tradycji wzniesiono go na miejscu legendarnej pustelni Św. Justa. 

Jest to niewielka, drewniana budowla wzniesiona w konstrukcji zrębowej, oszalowana, z kruchtą konstrukcji słupowo-ramowej. Składa się z prostokątnej nawy poprzedzonej przedsionkiem i węższego, zamkniętego wielobocznie prezbiterium z dobudowaną, niewielką zakrystią. Dach nad korpusem kościoła blaszany, dwuspadowy, jednokalenicowy. Dach nad kruchtą osobny, dwuspadowy z wieżyczką kształtu barokowego z latarnią. W szczycie nawy zachowane dawne zadaszenie na sygnaturkę. Wnętrze nakrywają stropy płaskie. Wyposażenie barokowe. Ołtarz główny z XVII w. z XVI- wiecznym obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej (Juściańskiej) oraz ludowo-barokowy obraz Św. Justa z 1677 r.

Szczególnie piękne jest wnętrze- i nie chodzi tu o obrazy, które są - Chociaż święte i stare- niezbyt olśniewające (delikatnie mówiąc), jednakże takich ścian nie widziałam nigdzie. Budowane na zrąb z potężnych bali i ... bielone roztworem mąki żytniej, tak jak bielono w czasach powstawania kościoła. Renowacja wymagała znalezienia receptury i osoby, która podjęłaby się remontu ścian starodawną metodą.

Tabaszowa - kościół

Kościół pw. Św. Mikołaja zbudowany w 1753 r. w Tęgoborzu, przeniesiony w 1982 r. Na obecne, bardzo atrakcyjne widokowo, miejsce. Kościół drewniany, wzniesiony w konstrukcji zrębowej, oszalowany, z murowaną zakrystią, dwudzielny. Dach blaszany, dwuspadowy, jednokalenicowy. Na kalenicy dwie wieżyczki. Jedna, na sygnaturkę, wieloboczna, kształtu barokowego, druga, większa, nad częścią frontową korpusu, zwieńczona wysmukłym, baniastym hełmem. Prezbiterium zamknięte ścianą prostą, na deskach której w XIX w. Namalowana została grupa Ukrzyżowania. Wnętrze nakrywają stropy płaskie. Ściany ozdobione polichromią ornamentalną i figuralną wykonaną w 1895 r. Ołtarze rokokowe z XVIII w. W ołtarzu głównym umieszczone są : barokowy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVIII w. i wizerunek Św. Mikołaja z 1892 r.

Rożnów - kościół

Kościół w Rożnowie został ufundowany  w 1661 r. przez Jana Wielopolskiego, kasztelana wojnickiego, który w następnym roku uposażył tutaj parafię. Wtedy też została ona erygowana przez bpa M. Oborskiego. W 1902 r. kościół został odnowiony i przebudowany, przekształcono wtedy stropy i wymienione drewniane poszycie dachowe na blaszane.

 Drewniany, konstrukcji zrębowej, szalowany, kryty blachą. Jednonawowy z węższym prezbiterium, zamkniętym trójbocznie, po bokach którego dwie przybudówki zakrystyjne. Przy nawie kruchty dostawione od wschodu i północy Dachy dwuspadowe z wieżyczką na sygnaturkę nad nawą, baniastą z latarnią. Wnętrze nakryte pozornym sklepieniem kolebkowym, z płaskimi odcinkami stropowymi w nawie, wspartymi na czterech słupach. Na ścianie nad chórem muzycznym zachowane fragmenty polichromii późnorenesansowej z 1688 r.

Ołtarz główny barokowy z około 1700 r., przerobiony z bramkami, na których posągi Anioła Stróża i św. Michała Archanioła. W polu środkowym rzeźbiona grupa Ukrzyżowania, barokowa z 2. poł. XVII w. Dwa ołtarze boczne, regencyjne z 2. ćw. XVIII w., w lewym łaskami słynący obraz Matki Boskiej, barokowy z XVII w., a w prawym obraz św. Wojciecha, barokowy z XVIII w. Chrzcielnica kamienna, barokowa z XVII/XVIII w., z pokrywą drewnianą z rzeźbą św. Jana Chrzciciela, barokową z 1663 r., fundowana przez Woynickiego, kasztelana krakowskiego, starostę warszawskiego i bocheńskiego. Stalle barokowe z 2. poł. XVII w., z tego samego czasu konfesjonał z malowidłami figuralnymi. Ambona neobarokowa. Obrazy barokowe z XVIII w.: św. Antoni, św. Jan Nepomucen i Chrystus. Portret Stanisława Krzesza z Męciny, barokowy z 1691 r.


DZWONNICA wolnostojąca, zbudowana około połowy XIX w., w formie trzech filarów nakrytych dachem gontowym, między którymi zawieszone dzwony. Najstarszy z nich odlany został w 1661 r. przez Macieja Urlicha w Preszowie

Wielogłowy - dwór

Dwór z XVII w. W 1958 r. ostatnia właścicielka dworu, M.Stuber, podarowała go Zgromadzeniu Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus, które założyły tu klasztor. 

Jest to budynek drewniany, wzniesiony z drewna modrzewiowego, potynkowany, parterowy, szerokofrontowy, na planie prostokąta, pierwotnie z czterema alkierzami przy narożnikach, z których zachowały się tylko dwa oraz z dwoma nowszymi gankami oraz przybudówką. Korpus budowli nakryty jest dachem łamanym polskim, a alkierze- dachami namiotowymi z uskokami. W zachodniej części dworu znajduje się kaplica klasztorna, z obrazem Matki Boskiej. podczas  wykonywania prac malarskich odkryto fragmenty klasycystycznej polichromii. Przed dworem stoi kamienna figura Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia, sprowadzona z Piekar Śląskich w 1962 r. Do zespołu dworskiego należą także częściowo przebudowane, XIX- wieczne, murowane czworaki.